🩸 نارسایی حاد کلیه (AKI)

Acute Kidney Injury

📘 معرفی بیماری

نارسایی حاد کلیه (AKI)  یک وضعیت بالینی جدی است که در آن عملکرد کلیه‌ها به‌طور ناگهانی و طی چند ساعت تا چند روز کاهش می‌یابد. این اختلال باعث تجمع مواد زائد و اختلال در تنظیم مایعات و الکترولیت‌ها می‌شود و می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد.

🌍 شیوع و اهمیت

• شایع در بیماران بستری به‌ویژه در بخش‌های مراقبت ویژه.
• میزان بروز در بیمارستان‌ها حدود ۱۰ تا ۲۰٪ بیماران بستری.
• اهمیت بالینی :  یکی از عوامل اصلی مرگ‌ومیر بیمارستانی و افزایش خطر پیشرفت به نارسایی مزمن کلیه  (CKD) .

⚠️ نشانه‌ها و علائم

• کاهش حجم ادرار (الیگوری یا آنوری).
• تورم اندام‌ها و صورت.
• تهوع، استفراغ و بی‌اشتهایی.
• خستگی و گیجی.
• افزایش فشار خون.
• در موارد شدید :  علائم اورمی (اختلال هوشیاری، تشنج).

🩺 توضیح بالینی بیماری

در AKI ، کاهش ناگهانی عملکرد کلیه‌ها باعث اختلال در دفع مواد زائد (اوره، کراتینین) و تنظیم مایعات و الکترولیت‌ها می‌شود. این وضعیت می‌تواند ناشی از کاهش جریان خون کلیه (پره‌رنال)، آسیب مستقیم به بافت کلیه (رنال) یا انسداد مجاری ادراری (پست‌رنال) باشد.

🔬 علت‌های اصلی

• پره‌رنال :  کاهش حجم خون (خون‌ریزی، دهیدراتاسیون، شوک).
• رنال :  گلومرولونفریت، نکروز توبولی حاد، داروهای نفروتوکسیک.
• پست‌رنال :  انسداد مجاری ادراری (سنگ، تومور، پروستات).

🛡️ راه‌های پیشگیری

• کنترل فشار خون و دیابت.
• اجتناب از مصرف داروهای نفروتوکسیک (NSAIDs، آمینوگلیکوزیدها).
• هیدراتاسیون مناسب در بیماران پرخطر.
• پایش عملکرد کلیه در بیماران بستری.

🔬 آزمایش‌ها و تشخیص

💊 درمان

• درمان علت زمینه‌ای :  اصلاح کم‌حجمی، درمان انسداد، قطع داروی نفروتوکسیک.
• درمان حمایتی :  کنترل مایعات، الکترولیت‌ها و فشار خون.
• دیالیز :  در موارد شدید یا اورمی.
• پایش مداوم :  عملکرد کلیه و وضعیت بیمار.

⚠️ عوارض و آینده بیماری

• اورمی و نارسایی چند اندام.
• پیشرفت به نارسایی مزمن کلیه  (CKD) .
• افزایش خطر مرگ‌ومیر بیمارستانی.
• پیش‌آگهی :  وابسته به علت زمینه‌ای و شدت بیماری؛ در موارد خفیف قابل برگشت است.

📚 منابع علمی

• Mayo Clinic – Acute Kidney Injury
• UpToDate Clinical Database
• WHO Nephrology Guidelines