🩸 سندرم مارفان
Marfan Syndrome
📘 معرفی بیماری
سندرم مارفان یک بیماری ژنتیکی با الگوی اتوزوم غالب است که ناشی از جهش در ژن FBN1 (فیبریلین-۱) میباشد . این پروتئین برای ساختار و عملکرد بافت همبند ضروری است. نقص آن باعث ضعف در بافتهای همبند و درگیری چندین سیستم بدن از جمله قلب و عروق، اسکلت و چشمها میشود.
🌍 شیوع و اهمیت
- شیوع تقریبی : ۱ در هر ۵۰۰۰ نفر.
- اهمیت بالینی : خطر جدی آنوریسم و دیسکسیون آئورت که میتواند تهدیدکننده زندگی باشد.
- بیشتر در افراد با سابقه خانوادگی مثبت دیده میشود.
⚠️ نشانهها و علائم
- قد بلند و اندام لاغر.
- انگشتان بلند و باریک (Arachnodactyly) .
- اسکولیوز یا ناهنجاریهای ستون فقرات.
- مشکلات چشمی : نزدیکبینی، دررفتگی عدسی.
- مشکلات قلبی - عروقی : اتساع آئورت، نارسایی دریچه آئورت یا میترال.
- مفاصل بیشازحد انعطافپذیر.
🩺 توضیح بالینی بیماری
در سندرم مارفان، نقص در فیبریلین-۱ باعث اختلال در ساختار میکروفیبریلهای بافت همبند میشود. این اختلال منجر به ضعف دیواره عروق بزرگ (بهویژه آئورت) و مشکلات اسکلتی و چشمی میگردد. بیماران معمولاً با ترکیبی از علائم اسکلتی، چشمی و قلبی تشخیص داده میشوند. مهمترین تهدید زندگی، پارگی یا دیسکسیون آئورت است.
🔬 علتهای اصلی
- جهش در ژن FBN1 (فیبریلین-۱).
- الگوی وراثت اتوزوم غالب.
- سابقه خانوادگی مثبت.
🛡️ راههای پیشگیری
- پیشگیری کامل ممکن نیست زیرا بیماری ژنتیکی است.
- مشاوره ژنتیک برای خانوادههای مبتلا.
- پایش منظم قلب و عروق برای تشخیص زودهنگام آنوریسم آئورت.
- اجتناب از ورزشهای سنگین و فشارهای شدید به قلب و عروق.
🔬 آزمایشها و تشخیص
|
آزمایش |
یافتهها |
|
معاینه بالینی |
علائم اسکلتی، چشمی و قلبی |
|
اکوکاردیوگرافی |
بررسی اتساع آئورت و دریچهها |
|
MRI/CT |
بررسی آنوریسم یا دیسکسیون آئورت |
|
معاینه چشم |
دررفتگی عدسی |
|
آزمایش ژنتیک |
شناسایی جهش FBN1 |
💊 درمان
- داروهای کاهنده فشار خون : بتابلوکرها یا ARBs برای کاهش فشار آئورت.
- جراحی قلبی - عروقی : در موارد اتساع شدید آئورت یا نارسایی دریچهها.
- درمان چشمی : اصلاح نزدیکبینی یا جراحی عدسی.
- فیزیوتراپی و ارتوپدی : برای اصلاح اسکولیوز یا مشکلات اسکلتی.
- مراقبت مادامالعمر : پایش منظم قلب، چشم و اسکلت.
⚠️ عوارض و آینده بیماری
- دیسکسیون یا پارگی آئورت (تهدیدکننده زندگی).
- نارسایی دریچههای قلبی.
- مشکلات بینایی دائمی.
- ناهنجاریهای اسکلتی.
- پیشآگهی : با پایش منظم و درمان مناسب، بیماران میتوانند طول عمر طبیعی داشته باشند.
📚 منابع علمی
- Mayo Clinic – Marfan Syndrome
- UpToDate Clinical Database
- WHO Genetic Disorders Guidelines