🧠 بیماری پارکینسون

Parkinson’s Disease

📘 توضیح کلی

بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی پیشرونده است که عمدتاً به‌دلیل تخریب سلول‌های تولیدکننده دوپامین در جسم سیاه (Substantia Nigra) رخ می‌دهد. کاهش دوپامین باعث اختلال در کنترل حرکات بدن می‌شود. این بیماری با علائم حرکتی و غیرحرکتی همراه است و به‌تدریج کیفیت زندگی بیمار را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

🌍 همه‌گیرشناسی

• دومین بیماری شایع نورودژنراتیو پس از آلزایمر.
• شیوع جهانی حدود ۱٪ افراد بالای ۶۰ سال.
• مردان کمی بیشتر از زنان مبتلا می‌شوند.
• در ایران نیز موارد پارکینسون در حال افزایش است، به‌ویژه با افزایش طول عمر جمعیت.

⚠️ علائم بالینی

• لرزش (Tremor) در حالت استراحت.
• کندی حرکات  (Bradykinesia) .
• سفتی عضلات  (Rigidity) .
• اختلال تعادل و راه‌رفتن.
• تغییرات گفتار و نوشتار.
• علائم غیرحرکتی: افسردگی، اختلال خواب، یبوست، اختلال شناختی.

🧪 علت‌های بروز بیماری

• تخریب سلول‌های دوپامینرژیک در جسم سیاه.
• عوامل ژنتیکی (جهش در ژن‌های LRRK2, PARK2).
• عوامل محیطی: تماس با سموم، آفت‌کش‌ها.
• افزایش سن (مهم‌ترین عامل خطر).

🛡️ راه‌های پیشگیری

• پیشگیری کامل ممکن نیست، اما:
  • فعالیت بدنی منظم.
  • رژیم غذایی سالم (غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها).
  • اجتناب از تماس با سموم و آفت‌کش‌ها.
  • پایش افراد پرخطر با سابقه خانوادگی.

🔬 نحوه تشخیص بیماری و آزمایش های تشخیصی

💊 درمان بیماری

• داروها:
  • لوودوپا + کاربیدوپا (موثرترین درمان).
  • آگونیست‌های دوپامین  (Pramipexole, Ropinirole) .
  • مهارکننده‌های  MAO-B (Selegiline, Rasagiline) .
  • آمانتادین برای کنترل دیسکینزی.
• روش‌های غیر دارویی:
  • فیزیوتراپی و کاردرمانی.
  • گفتاردرمانی.
  • ورزش منظم.
• روش‌های جراحی:
  • تحریک عمقی مغز (Deep Brain Stimulation – DBS) در بیماران مقاوم به دارو.

⚠️ عوارض و پیش‌آگهی

• اختلالات حرکتی شدید.
• زوال شناختی و دمانس پارکینسون.
• افسردگی و اضطراب.
• پیش‌آگهی: بیماری پیشرونده است اما با درمان مناسب می‌توان علائم را کنترل کرد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.

📚 منابع اطلاعاتی

• Parkinson’s Foundation
• Mayo Clinic – Parkinson’s Disease
• UpToDate Clinical Database