نام آزمایش : اندازه گیری سطح داروی پریمیدون
(Primidone Level)
توضیح کلی آزمایش
آزمایش پریمیدون برای اندازهگیری غلظت این داروی ضدتشنج در خون انجام میشود. پریمیدون در درمان صرع تونیک - کلونیک، تشنجهای جزئی، و همچنین در برخی موارد ترمور اساسی (essential tremor) کاربرد دارد. این دارو به فنوباربیتال متابولیزه میشود و پایش سطح آن بهویژه در شروع درمان یا در صورت بروز عوارض ضروری است.
کاربردهای بالینی آزمایش
- پایش درمان در بیماران مبتلا به صرع یا ترمور اساسی
- بررسی علائم مسمومیت دارویی
- تنظیم دوز در بیماران با نارسایی کبدی یا سالمندان
- بررسی تداخلات دارویی یا مصرف همزمان فنوباربیتال
- بررسی مصرف نادرست یا مسمومیت اتفاقی
فیزیولوژی و مکانیسم آزمایش
پریمیدون در کبد به فنوباربیتال و PEMA (phenylethylmalonamide) متابولیزه میشود. هر سه ترکیب فعال هستند. محدوده درمانی پریمیدون معمولاً بین 5 تا 12 میکروگرم بر میلی لیتر است، در حالی که فنوباربیتال حاصل از آن نیز باید پایش شود. سطح بالا ممکن است باعث خوابآلودگی، آتاکسی یا اختلالات شناختی شود.
علائم بالینی مرتبط با افزایش سطح پریمیدون
- خوابآلودگی یا گیجی
- آتاکسی یا اختلال در تعادل
- تهوع، استفراغ یا بیاشتهایی
- اختلالات رفتاری یا خلقی
- کاهش سطح هوشیاری
- بثورات پوستی یا واکنشهای آلرژیک
- تشنج برگشتی در موارد نادر
آزمایشهای مکمل
- بررسی سطح فنوباربیتال و PEMA
- CBC برای بررسی سلولهای خونی
- بررسی عملکرد کبدی (AST, ALT, ALP)
- بررسی سطح سایر داروهای ضدتشنج
- بررسی سطح دارو در زمان مناسب (trough level)
- بررسی سطح داروهای تداخلکننده
- بررسی عملکرد کلیوی در موارد خاص
- بررسی سطح دارو در سالمندان یا نوزادان
ضرورت تشخیص زودهنگام
تشخیص زودهنگام سمیت پریمیدون میتواند از آسیب عصبی، اختلالات شناختی یا واکنشهای آلرژیک جلوگیری کند. تنظیم دقیق دوز و پایش منظم سطح دارو برای حفظ اثربخشی و ایمنی درمان ضروری است.
عوارض تشخیص دیرهنگام
- تشنجهای مقاوم یا برگشتی
- اختلالات شناختی یا رفتاری
- واکنشهای پوستی شدید
- نارسایی کبدی یا تجمع دارو
- بستریهای مکرر یا مراقبت ویژه
- کاهش کیفیت زندگی
- نیاز به قطع دارو یا تغییر رژیم درمانی
عواملی که باعث افزایش سطح پریمیدون در خون میشوند
- نارسایی کبدی یا کاهش متابولیسم
- مصرف بیشازحد دارو یا اشتباه در دوز
- مصرف همزمان داروهای مهارکننده CYP
- نمونهگیری در زمان نامناسب
- جذب زیاد گوارشی
عواملی که باعث کاهش سطح پریمیدون در خون میشوند
- مصرف ناکافی دارو یا فراموشی دوز
- مصرف داروهای القاکننده CYP
- افزایش دفع کلیوی یا متابولیسم
- نمونهگیری دیرهنگام یا خطای آزمایشگاهی
- مصرف همزمان داروهای کاهشدهنده سطح پریمیدون
منابع
- UpToDate
- Lab Tests Online
- Mayo Clinic
- PubMed
- Harrison’s Principles of Internal Medicine
- Journal of Clinical Pharmacology
- WHO Epilepsy Drug Monitoring Guidelines
- American Epilepsy Society