نام آزمایش : اندازه گیری سطح داروی اتوسوکسیماید
(Ethosuximide Level)
توضیح کلی آزمایش
آزمایش اتوسوکسیماید برای اندازهگیری غلظت این داروی ضدتشنج در خون انجام میشود. این دارو بهطور خاص برای درمان تشنجهای غیاب (absence seizures) در کودکان و نوجوانان استفاده میشود. پایش سطح آن بهویژه در شروع درمان یا در صورت بروز عوارض ضروری است.
کاربردهای بالینی آزمایش
- پایش درمان در بیماران مبتلا به تشنج غیاب
- بررسی علائم مسمومیت دارویی
- تنظیم دوز دارو بر اساس سطح خونی
- بررسی تداخلات دارویی یا عملکرد کبدی
- بررسی مصرف نادرست یا مسمومیت اتفاقی
فیزیولوژی و مکانیسم آزمایش
اتوسوکسیماید از طریق کبد متابولیزه میشود و نیمهعمر طولانی دارد. سطح درمانی معمولاً بین 40 تا 100 میکرو گرم بر میلی لیتر در نظر گرفته میشود. سطح بالاتر ممکن است باعث عوارض گوارشی یا عصبی شود.
علائم بالینی مرتبط با افزایش سطح اتوسوکسیماید
- تهوع، استفراغ یا درد شکمی
- خوابآلودگی یا گیجی
- سردرد یا سرگیجه
- اختلالات رفتاری یا خلقی
- لکوپنی یا ترومبوسیتوپنی
- بثورات پوستی یا واکنشهای آلرژیک
آزمایشهای مکمل
- CBC برای بررسی سلولهای خونی
- بررسی عملکرد کبدی (AST, ALT)
- بررسی سطح سایر داروهای ضدتشنج
- بررسی سطح دارو در زمان مناسب (trough level)
- بررسی عملکرد کلیوی در موارد خاص
- بررسی سطح داروهای تداخلکننده
- بررسی سابقه تشنج و نوع آن
ضرورت تشخیص زودهنگام
تشخیص زودهنگام سمیت اتوسوکسیماید میتواند از آسیب عصبی، اختلالات خونی یا واکنشهای آلرژیک جلوگیری کند. تنظیم دقیق دوز و پایش منظم سطح دارو برای حفظ اثربخشی و ایمنی درمان ضروری است.
عوارض تشخیص دیرهنگام
- تشنجهای مقاوم یا مکرر
- آسیب عصبی یا روانی
- اختلالات خونی یا نارسایی کبدی
- واکنشهای پوستی شدید
- بستریهای مکرر یا مراقبت ویژه
- کاهش کیفیت زندگی
- نیاز به قطع دارو یا تغییر رژیم درمانی
عواملی که باعث افزایش سطح اتوسوکسیماید در خون میشوند
- نارسایی کبدی یا کاهش متابولیسم
- مصرف بیشازحد دارو یا اشتباه در دوز
- تداخل دارویی با مهارکنندههای CYP
- نمونهگیری در زمان نامناسب
- جذب زیاد گوارشی
عواملی که باعث کاهش سطح اتوسوکسیماید در خون میشوند
- مصرف ناکافی دارو یا فراموشی دوز
- مصرف داروهای القاکننده CYP
- جذب ضعیف گوارشی
- نمونهگیری دیرهنگام یا خطای آزمایشگاهی
- مصرف همزمان داروهای کاهشدهنده سطح اتوسوکسیماید
منابع
- UpToDate
- Lab Tests Online
- Mayo Clinic
- PubMed
- Harrison’s Principles of Internal Medicine
- Journal of Pediatric Neurology
- WHO Epilepsy Drug Monitoring Guidelines
- American Epilepsy Society