نام آزمایش : روی
(Zinc)
توضیح کلی آزمایش
آزمایش روی برای اندازهگیری سطح عنصر روی در خون انجام میشود. روی یکی از مواد معدنی ضروری برای بدن است که در عملکرد سیستم ایمنی، ترمیم بافتها، رشد سلولی و فعالیت آنزیمها نقش دارد. این آزمایش در بررسی کمبود تغذیهای، اختلالات جذب یا مصرف مکملهای روی کاربرد دارد.
کاربردهای بالینی آزمایش
- بررسی کمبود روی در سوءتغذیه یا بیماریهای گوارشی
- بررسی ضعف ایمنی یا عفونتهای مکرر
- بررسی اختلال در ترمیم زخم یا رشد
- بررسی ریزش مو یا مشکلات پوستی
- بررسی ناتوانی جنسی یا تأخیر در بلوغ
- پایش مصرف مکملهای روی
- بررسی نوزادان یا سالمندان با علائم متابولیک
فیزیولوژی و مکانیسم آزمایش
روی از طریق غذا جذب شده و در بسیاری از آنزیمها و فرآیندهای سلولی نقش دارد. کمبود روی میتواند باعث اختلال در ایمنی، رشد، ترمیم بافتها، و عملکرد عصبی شود. سطح روی در خون تحت تأثیر تغذیه، جذب رودهای، و مصرف داروها قرار دارد. آزمایش روی معمولاً همراه با بررسی سایر مواد معدنی انجام میشود.
علائم بالینی مرتبط با کاهش غلظت روی در خون
- ضعف ایمنی و عفونتهای مکرر
- ریزش مو یا خشکی پوست
- تأخیر در ترمیم زخمها
- کاهش اشتها یا وزن
- اختلال در رشد یا تکامل جنسی
- افسردگی یا اختلالات خلقی
- اسهال مزمن یا سوءجذب
- علائم شبه کمبود ویتامینها
آزمایشهای مکمل
- بررسی سطح مس و سرولوپلاسمین برای تعادل مواد معدنی
- CBC برای بررسی کمخونی یا ایمنی
- بررسی سطح ویتامینهای محلول در آب و چربی
- آزمایشهای عملکرد گوارشی
- بررسی سطح آلبومین و پروتئینهای خون
- بررسی عملکرد کلیوی و کبدی
- آزمایشهای ایمونولوژیک در موارد ضعف ایمنی
- بررسی سابقه تغذیهای یا جراحی گوارشی
- آزمایشهای ژنتیکی در موارد خاص
ضرورت تشخیص زودهنگام
تشخیص زودهنگام کمبود روی میتواند از ضعف ایمنی، اختلال رشد، یا مشکلات پوستی جلوگیری کند. درمان با مکملهای روی و اصلاح رژیم غذایی میتواند علائم را بهبود بخشد و کیفیت زندگی را افزایش دهد.
عوارض تشخیص دیرهنگام
- عفونتهای مکرر و مقاوم
- اختلال در رشد یا بلوغ
- زخمهای مزمن یا دیرترمیم
- کاهش عملکرد شناختی یا خلقی
- سوءتغذیه و ضعف عمومی
- بستریهای مکرر یا طولانیمدت
- کاهش کیفیت زندگی
- وابستگی به مکملهای تغذیهای
عواملی که باعث کاهش غلظت روی در خون میشوند
- سوءتغذیه یا جذب ضعیف در روده
- بیماریهای گوارشی مانند سلیاک یا کرون
- مصرف زیاد مس یا مکملهای دیگر
- استرس مزمن یا التهاب
- بارداری یا شیردهی
- نمونهگیری ناقص یا نگهداری نامناسب
عواملی که باعث افزایش غلظت روی در خون میشوند
- مصرف مکملهای روی یا مولتیویتامین
- مصرف غذاهای غنی از روی (گوشت قرمز، مغزها)
- بیماریهای خاص با تجمع مواد معدنی
- خطای آزمایشگاهی در اندازهگیری
- نمونهگیری پس از مصرف دارو یا غذا
منابع
- UpToDate
- Lab Tests Online
- Mayo Clinic
- PubMed
- CDC Guidelines on Trace Elements
- Harrison’s Principles of Internal Medicine
- Journal of Nutrition and Metabolism
- WHO Micronutrient Surveillance
- National Institutes of Health – Office of Dietary Supplements