نام آزمایش: Coombs Wright
توضیح کلی آزمایش
آزمایش Coombs Wright یکی از روش‌های سرولوژیک برای شناسایی آنتی‌بادی‌های ضد بروسلا در سرم بیمار است. این آزمایش در تشخیص بیماری تب مالت یا بروسلوز کاربرد دارد و بر پایه واکنش آگلوتیناسیون بین آنتی‌ژن‌های بروسلا و آنتی‌بادی‌های موجود در سرم انجام می‌شود. تفاوت این آزمایش با آزمایش رایت معمولی در آن است که در Coombs Wright از آنتی‌گلوبولین ضد انسانی استفاده می‌شود تا آنتی‌بادی‌های ناقص یا غیرآگلوتینان نیز شناسایی شوند.
این ویژگی باعث افزایش حساسیت آزمایش در مراحل مزمن یا تحت‌حاد بیماری می‌شود، جایی که آنتی‌بادی‌های ناقص ممکن است در آزمایش‌های معمولی قابل شناسایی نباشند.
کاربردهای بالینی آزمایش
- تشخیص بروسلوز در مراحل مزمن یا تحت‌حاد
- بررسی بیماران با علائم غیراختصاصی مانند تب، تعریق شبانه، درد مفاصل و ضعف
- افتراق بین بروسلوز فعال و عفونت‌های قدیمی یا واکسیناسیون
- پایش پاسخ به درمان در بیماران تحت درمان با آنتی‌بیوتیک
- بررسی موارد مشکوک با آزمایش رایت منفی اما علائم بالینی قوی
- ارزیابی بیماران با درگیری استخوانی، عصبی یا قلبی ناشی از بروسلوز
- بررسی موارد تب طولانی‌مدت بدون علت مشخص
فیزیولوژی و مکانیسم آزمایش
در بروسلوز، بدن آنتی‌بادی‌هایی علیه آنتی‌ژن‌های سطحی باکتری بروسلا تولید می‌کند. برخی از این آنتی‌بادی‌ها قادر به آگلوتیناسیون مستقیم نیستند و به آن‌ها آنتی‌بادی‌های ناقص گفته می‌شود. در آزمایش Coombs Wright، پس از افزودن آنتی‌ژن بروسلا به سرم بیمار، آنتی‌گلوبولین ضد انسانی اضافه می‌شود که به آنتی‌بادی‌های ناقص متصل شده و باعث آگلوتیناسیون قابل مشاهده می‌گردد.
این فرآیند باعث شناسایی مواردی می‌شود که در آزمایش رایت معمولی منفی بوده‌اند، اما همچنان دارای آنتی‌بادی‌های فعال علیه بروسلا هستند.
علائم بالینی مرتبط با بروسلوز
در بیماران مبتلا به بروسلوز، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تب متناوب یا طولانی‌مدت
- تعریق شبانه شدید
- درد عضلانی و مفصلی
- ضعف عمومی و خستگی
- کاهش وزن
- درگیری ستون فقرات یا مفاصل بزرگ
- التهاب بیضه یا اپیدیدیم در مردان
- درگیری قلبی مانند اندوکاردیت
- علائم عصبی مانند مننژیت یا نوروپاتی
در موارد مزمن، علائم ممکن است مبهم و غیراختصاصی باشند و نیاز به آزمایش‌های حساس‌تری مانند Coombs Wright وجود دارد.
آزمایش‌های مکمل
- آزمایش رایت معمولی برای بررسی آنتی‌بادی‌های آگلوتینان
- آزمایش ME2 برای بررسی آنتی‌بادی‌های IgG
- کشت خون یا مغز استخوان برای شناسایی مستقیم بروسلا
- آزمایش PCR برای شناسایی DNA باکتری
- CBC برای بررسی آنمی یا لکوسیتوز
- CRP و ESR برای بررسی التهاب
- تصویربرداری از ستون فقرات یا مفاصل در موارد درگیری استخوانی
- اکوکاردیوگرافی در موارد مشکوک به اندوکاردیت
- بررسی عملکرد کبدی و کلیوی در موارد منتشر
ضرورت تشخیص زودهنگام
تشخیص زودهنگام بروسلوز با استفاده از آزمایش Coombs Wright می‌تواند از پیشرفت بیماری به مراحل مزمن یا منتشر جلوگیری کند. درمان زودهنگام با آنتی‌بیوتیک‌های مناسب مانند داکسی‌سایکلین و ریفامپین می‌تواند از آسیب‌های استخوانی، عصبی یا قلبی جلوگیری کند. همچنین در مناطق اندمیک، تشخیص سریع می‌تواند از انتقال بیماری به دیگران یا حیوانات جلوگیری کند.
عوارض تشخیص دیرهنگام
- درگیری مزمن ستون فقرات و مفاصل
- اندوکاردیت باکتریایی و نارسایی قلبی
- مننژیت یا نوروپاتی محیطی
- ناتوانی حرکتی یا درد مزمن
- کاهش کیفیت زندگی
- نیاز به درمان‌های طولانی‌مدت و ترکیبی
- خطر انتقال به دیگران در موارد شغلی یا خانوادگی
- درگیری کبدی یا طحال
عوامل افزایش‌دهنده سطح آنتی‌بادی در آزمایش
- عفونت فعال با بروسلا
- مراحل مزمن یا تحت‌حاد بیماری
- واکنش ایمنی قوی در افراد جوان یا سالم
- عدم درمان یا درمان ناقص
- درگیری اندام‌های عمقی مانند قلب یا سیستم عصبی
عوامل کاهش‌دهنده سطح آنتی‌بادی در آزمایش
- درمان موفق با آنتی‌بیوتیک
- مراحل اولیه بیماری قبل از تولید آنتی‌بادی
- نقص ایمنی یا مصرف داروهای سرکوب‌کننده ایمنی
- نمونه‌گیری زودهنگام یا دیرهنگام نسبت به فاز بیماری
- واکنش متقاطع با سایر باکتری‌ها
منابع
- UpToDate
- Lab Tests Online
- Mayo Clinic
- PubMed
- WHO Guidelines on Brucellosis
- Harrison’s Principles of Internal Medicine
- Iranian Journal of Microbiology
- CDC Brucellosis Reference Manual