چرا آزمایش Pro-BNP درخواست می شود ؟

مقدمه و کلیات

آزمایش Pro-BNP که مخفف N-Terminal Pro-B-Type Natriuretic Peptide  است، یک نشانگر زیستی مهم در پزشکی قلب و عروق محسوب می‌شود. این آزمایش عمدتاً برای تشخیص، ارزیابی و پایش نارسایی قلبی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پروتئین Pro-BNP در قلب تولید می‌شود و سطح آن در خون نشان‌دهنده میزان فشار وارده بر قلب است.

فیزیولوژی و مکانیسم تولید Pro-BNP

قلب در پاسخ به افزایش حجم خون یا فشار داخل عروقی، هورمونی به نام BNP  و پیش‌ساز آن یعنی Pro-BNP  را ترشح می‌کند. این هورمون‌ها عمدتاً از بطن چپ قلب آزاد می‌شوند و عملکرد اصلی آنها کاهش فشار خون و دفع سدیم و آب از کلیه‌ها است. وقتی قلب تحت استرس قرار می‌گیرد، میزان ترشح Pro-BNP افزایش می‌یابد و سطح آن در خون بالا می‌رود.

کاربردهای اصلی آزمایش Pro-BNP

این آزمایش در موارد زیر کاربرد دارد:

• تشخیص نارسایی قلبی در بیمارانی که علائم مشکوک مانند تنگی نفس، خستگی یا تورم پاها دارند.
• تفکیک بین علل تنگی نفس مثلاً تشخیص اینکه آیا تنگی نفس ناشی از نارسایی قلبی است یا بیماری ریوی.
• پیش‌بینی شدت نارسایی قلبی و ارزیابی پاسخ به درمان.
• پایش بیماران مبتلا به نارسایی مزمن قلب برای جلوگیری از تشدید بیماری.

 

.

تفسیر نتایج آزمایش

سطح Pro-BNP در خون بسته به سن و وضعیت سلامت فرد متفاوت است. به‌طور کلی:

• مقدار نرمال:  معمولاً کمتر از 125 پیکوگرم در میلی‌لیتر برای افراد زیر 75 سال و کمتر از 450 پیکوگرم در میلی‌لیتر برای افراد مسن‌تر در نظر گرفته می‌شود.
• مقادیر مرزی:  بین 125 تا 450 پیکوگرم در میلی‌لیتر ممکن است نشان‌دهنده مراحل اولیه نارسایی قلبی یا سایر مشکلات قلبی باشد.
• مقادیر بالا:  بیشتر از 450 پیکوگرم در میلی‌لیتر معمولاً نشان‌دهنده نارسایی قلبی است و هرچه این عدد بالاتر باشد، شدت نارسایی بیشتر است.

عوامل مؤثر بر نتیجه آزمایش

برخی شرایط می‌توانند باعث افزایش کاذب یا کاهش سطح Pro-BNP شوند :

• افزایش کاذب:  چاقی شدید، بیماری‌های کلیوی، عفونت‌های شدید و برخی داروها مانند داروهای مهارکننده بتا.
• کاهش کاذب:  مصرف داروهای مدر، کاهش وزن سریع و برخی موارد نارسایی قلبی بسیار پیشرفته.

مقایسه Pro-BNP با  BNP 

هر دو نشانگر برای ارزیابی نارسایی قلبی استفاده می‌شوند اما تفاوت‌هایی دارند:

• پایداری : Pro-BNP نیمه‌عمر طولانی‌تری دارد و در نمونه خون پایدارتر است.
• حساسیت :  Pro-BNP در برخی موارد حساسیت تشخیصی بالاتری دارد.
• تفسیر : معمولاً پزشکان ترجیح می‌دهند از Pro-BNP برای پایش طولانی‌مدت استفاده کنند.

نقش آزمایش در مدیریت نارسایی قلبی

این آزمایش به پزشکان کمک می‌کند تا:

• تشخیص سریع‌تر نارسایی قلبی بدهند.
• پاسخ به درمان را ارزیابی کنند )اگر سطح Pro-BNP بعد از درمان کاهش یابد، نشان‌دهنده بهبود است .(
• پیش‌آگهی بیماری را پیش‌بینی کنند (سطوح بسیار بالا با خطر بیشتر مرگ و میر همراه است).

جمع‌بندی و نکات کلیدی

آزمایش Pro-BNP یک ابزار تشخیصی ارزشمند در cardiology است که به‌ویژه برای نارسایی قلبی کاربرد دارد. تفسیر نتایج آن باید توسط پزشک و با توجه به شرایط بالینی بیمار انجام شود. این آزمایش جایگزین معاینه بالینی و اکوکاردیوگرافی نیست اما به عنوان یک مکمل مفید در تشخیص و مدیریت بیماران قلبی عمل می‌کند.

این آزمایش به‌ویژه برای بیمارانی که علائم نارسایی قلبی دارند یا تحت درمان هستند، بسیار مفید است. پزشکان اغلب آن را همراه با سایر تست‌های قلبی مانند اکوکاردیوگرافی درخواست می‌کنند تا تصویر کامل‌تری از عملکرد قلب به دست آورند.

 

 

 

منابع

• رهنمودهای انجمن قلب اروپا ESC
• دستورالعمل‌های انجمن قلب آمریکا AHA
• مطالعات منتشر شده در ژورنال‌های معتبر قلب و عروق