هورمون پرولاکتین چیست
پرولاکتین (Prolactin) چیست؟
پرولاکتین یک هورمونی است که توسط غده هیپوفیز (در مغز) ترشح می‌شود و نقش اصلی آن در تحریک تولید شیر در زنان پس از زایمان است. اما این هورمون در مردان و زنان غیرباردار نیز به مقدار مشخصی وجود دارد.
*کاربردهای بالینی اندازه‌گیری پرولاکتین:
در زنان:
بررسی علت ترشح شیر از پستان (گالاکتوره) بدون بارداری
بررسی اختلالات قاعدگی یا قطع آن (آمنوره)
ناباروری
در مردان:
بررسی کاهش میل جنسی
اختلال در نعوظ
ناباروری
در هر دو جنس:
شک به وجود تومور هیپوفیز مانند پرولاکتینوما
بررسی سردردهای مزمن یا مشکلات بینایی در کنار علائم دیگر
* انجام آزمایش پرولاکتین:
زمان مناسب برای نمونه‌گیری:
بهترین زمان بین ۸ تا ۱۰ صبح است، زیرا سطح پرولاکتین در صبح بالاتر است و در طول روز کاهش می‌یابد.
نکات مهم قبل از آزمایش پرولاکتین:
برای افزایش دقت نتیجه، موارد زیر باید رعایت شود:
ناشتا بودن الزامی نیست، اما گاهی برخی پزشکان ترجیح می‌دهند بیمار ناشتا باشد.
۲۴ ساعت پیش از آزمایش از موارد زیر پرهیز شود:
رابطه جنسی
تحریک نوک پستان
استرس و بی‌خوابی
ورزش شدید
مصرف برخی داروها (مثل متوکلوپرامید، ریزپریدون، داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب)
بهتر است ۳۰ دقیقه قبل از خون‌گیری استراحت در حالت نشسته انجام شود، چون استرس و تحرک باعث افزایش کاذب سطح پرولاکتین می‌شود.
* ماکروپرولاکتین (Macroprolactin) چیست؟
ماکروپرولاکتین شکل غیر فعالی از پرولاکتین است که از اتصال پرولاکتین با آنتی‌بادی‌ها در بدن تشکیل می‌شود. این فرم در آزمایش ممکن است باعث افزایش سطح پرولاکتین بدون علائم بالینی شود.
* چرا آزمایش ماکروپرولاکتین انجام می‌شود؟
برای افتراق بین:
هیپرپرولاکتینمی واقعی (افزایش پرولاکتین فعال که نیاز به بررسی و درمان دارد)
هیپرپرولاکتینمی کاذب به دلیل ماکروپرولاکتین (نیاز به درمان ندارد)
اگر سطح پرولاکتین بالا ولی بدون علامت است، پزشک ممکن است درخواست آزمایش ماکروپرولاکتین بدهد.
* نکته نهایی:
اگر سطح پرولاکتین بالا بود، پزشک ممکن است برای تشخیص علت، آزمایش‌های تکمیلی مانند MRI مغز (بررسی تومور هیپوفیز) یا آزمایش ماکروپرولاکتین درخواست کند.