بیماریهای خودایمنی (اتوایمیون)
بیماریهای خودایمنی زمانی رخ می‌دهند که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌ها و بافت‌های سالم بدن حمله می‌کند. این بیماری‌ها می‌توانند بر روی یک یا چند اندام بدن تأثیر بگذارند و علائم گسترده و متنوعی ایجاد کنند.
دسته‌بندی بیماریهای خودایمنی
بیماریهای خودایمنی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
بیماریهای خودایمنی اختصاصی ارگان:
این بیماری‌ها یک اندام یا سیستم خاص بدن را هدف قرار می‌دهند. به عنوان مثال:
دیابت نوع 1: تخریب سلول‌های بتای پانکراس.
تیروئیدیت هاشیموتو: التهاب تیروئید.
گریوز: فعالیت بیش از حد تیروئید به علت آنتی‌بادی‌های محرک.
بیماریهای خودایمنی سیستمیک:
این بیماری‌ها چندین اندام یا سیستم بدن را درگیر می‌کنند. به عنوان مثال:
لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE)
اسکلرودرما
آرتریت روماتوئید
سندرم شوگرن
اتیولوژی بیماریهای خودایمنی ( یا دلایل این بیماری ها ) ؛ عوامل مختلفی در ایجاد بیماریهای خودایمنی نقش دارند:
ژنتیک:
برخی ژن‌ها، به ویژه ژن‌های مرتبط با سیستم HLA (آنتی‌ژن لوکوس انسانی)، خطر ابتلا را افزایش می‌دهند.
عوامل محیطی:
عفونت‌ها (ویروسی یا باکتریایی).
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا سموم.
استرس.
اختلال در تنظیم سیستم ایمنی
نقص در سلول‌های T و B
اختلال در مکانیسم‌های تحمل ایمونولوژیک
تشخیص آزمایشگاهی بیماریهای خودایمنی
تشخیص بیماریهای خودایمنی نیاز به ترکیبی از تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش‌های تشخیصی دارد. آزمایش‌های کلیدی عبارتند از:
- 1 آزمایش‌های عمومی:
CBC(شمارش کامل سلول‌های خونی): برای ارزیابی کم‌خونی، ترومبوسیتوپنی یا لوکوپنی.
CRP و ESR برای اندازه‌گیری التهاب سیستمیک.
-2 آزمایش‌های ایمونولوژیک خاص مانند
ANA (آنتی‌بادی ضد هسته)
تست اولیه برای تشخیص لوپوس و دیگر بیماریهای خودایمنی سیستمیک.
اگر مثبت باشد، بررسی الگوی فلورسانس می‌تواند اطلاعات بیشتری ارائه دهد.
RF (فاکتور روماتوئید)
مثبت بودن در آرتریت روماتوئید.
Anti-CCP (آنتی‌بادی ضد سیترولین چرخه‌ای)
نشان‌دهنده آرتریت روماتوئید با حساسیت و اختصاصیت بالا.
Anti-dsDNA و Anti-Sm
اختصاصی برای لوپوس.
Anti-SSA (Ro) و Anti-SSB (La) :
مرتبط با سندرم شوگرن و لوپوس.
آنتی‌بادی‌های ضد تیروئید (Anti-TPO, Anti-TG):
تشخیص تیروئیدیت هاشیموتو و گریوز.
-3 آزمایش‌های تکمیلی تخصصی:آزمایش‌های کمپلمان (C3, C4):
کاهش سطح کمپلمان می‌تواند نشان‌دهنده فعالیت بیماری در لوپوس باشد.
ایمونوالکتروفورز و ایمونوفیکساسیون:
برای بررسی آنتی‌بادی‌های خاص یا اختلالات ایمنی دیگر.
آزمایش‌های عملکردی تیروئید (TSH, Free T4, Free T3):
برای بررسی بیماریهای مرتبط با تیروئید.
- 4 تست‌های بافتی و تصویربرداری بیوپسی:
برای تشخیص التهاب یا آسیب‌های بافتی.
MRI و سونوگرافی:
ارزیابی آسیب به اندام‌ها.
- 5 آزمایش‌های اختصاصی برای بیماریهای خاص آزمایش :ANCA
برای تشخیص واسکولیت‌های خودایمنی.
HLA Typing
بررسی ژنتیکی برای بیماریهای مرتبط با HLA، مانند آرتریت پسوریاتیک.
نکات پایانی: تشخیص بیماریهای خودایمنی اغلب پیچیده است و نیاز به ترکیبی از یافته‌های بالینی و آزمایشگاهی دارد. آزمایش‌های ایمونولوژیک پیشرفته نقش حیاتی در شناسایی دقیق نوع بیماری اتو ایمیون دارد. در مورد ازمایشهای مرتبط با بیماریهای خود ایمن بصورت مختصر توضیحاتی ارایه می شود.
تست (Antinuclear Antibody) ANA و کاربردهای آن در تشخیص بیماریهای اتوایمیون
۱ . تعریف تست ANA
تست ANA (Antinuclear Antibody) نوعی آزمایش خون است که برای تشخیص آنتی‌بادی‌های ضد هسته‌ای (antinuclear antibodies) در بدن انجام میشود. این آنتی‌بادی‌ها توسط سیستم ایمنی بدن تولید شده و به اشتباه به ساختارهای هسته‌ای سلول‌های خودی حمله می‌کنند.
۲. اهمیت و کاربرد تست ANA
تست ANA یکی از مهم‌ترین آزمایش‌ها در تشخیص بیماریهای خودایمنی است و اغلب به عنوان یک آزمایش غربالگری در بیماران مشکوک به بیماریهای خودایمنی استفاده میشود.
۳. بیماری‌هایی که تست ANA در آن‌ها ارزش تشخیصی دارد
تست ANA در تشخیص چندین بیماری اتوایمیون کاربرد دارد، از جمله:
✅ لوپوس اریتماتوس سیستمیک (SLE): در ۹۵-۹۸٪ بیماران مبتلا به لوپوس، ANA مثبت است.
✅ اسکلرودرمی (Scleroderma): بسیاری از بیماران مبتلا به اسکلرودرمی ANA مثبت دارند.
✅ بیماریهای بافت همبند مختلط (MCTD): ANA مثبت با الگوی خاصی مشاهده میشود.
✅ سندرم شوگرن :(Sjögren’s Syndrome) تست ANA در بسیاری از بیماران مثبت است.
✅ درماتومیوزیت و پلی‌میوزیت: در این بیماری‌ها ANA ممکن است مثبت باشد.
✅ آرتریت روماتوئید :(RA) در برخی بیماران ANA مثبت مشاهده میشود.
✅ هپاتیت خودایمنی و سایر بیماریهای اتوایمیون کبدی: ANA در برخی از این موارد مثبت است.
۴. تفسیر نتایج تست ANA
🔹 ANA منفی: معمولاً احتمال بیماری خودایمنی کم است، اما رد کننده قطعی نیست.
🔹 ANA مثبت با عیار پایین (مثلاً 1:40 یا 1:80): در برخی افراد سالم و در افراد مسن نیز دیده میشود.
🔹 ANA مثبت با عیار بالا (1:160 یا بیشتر): ارزش بالینی دارد و احتمال بیماری خودایمنی بیشتر است.
🔹 الگوی فلورسانس ANA در روش IFA به تشخیص بیماری کمک می‌کند، مانند:
Homogeneous (هموژن): احتمال لوپوس یا بیماریهای مختلط بافت همبند.
Speckled (نقطه‌نقطه‌ای): احتمال SLE، اسکلرودرمی، سندرم شوگرن.
Centromere (سانترومری): بیشتر در اسکلرودرمی محدود دیده میشود.
Nucleolar (نوکلئولار): مرتبط با اسکلرودرمی و پلی‌میوزیت.
۵. محدودیت‌ها و نکات مهم
✅ ANA مثبت به تنهایی نشان‌دهنده بیماری نیست و باید در کنار علائم بالینی و سایر تست‌های تکمیلی مانند anti-dsDNA، anti-Sm، و anti-RNP ارزیابی شود.
✅ برخی افراد سالم (به‌ویژه سالمندان) نیز ممکن است ANA مثبت داشته باشند.
✅ مصرف داروهایی مانند هیدرالازین، پروکائین‌آمید و کینیدین ممکن است موجب لوپوس دارویی و ANA مثبت شوند.
۶. نتیجه‌گیری
تست ANA یک ابزار مهم در تشخیص بیماریهای خودایمنی است، اما برای تفسیر صحیح آن، باید همراه با سایر آزمایش‌های اختصاصی و معاینه بالینی بیمار بررسی شود. بهترین روش انجام این تست ایمونوفلورسانس غیرمستقیم (IFA) است، اما روش‌های ELISA و Immunoblot نیز به عنوان جایگزین یا روش‌های تکمیلی استفاده می‌شوند و می‌توانند به پزشکان در انتخاب درمان کمک نمایند.
تست (Anti-Cyclic Citrullinated Peptide) Anti CCP و کاربردهای آن
۱. تعریف تست Anti-CCP
تست Anti-CCP (آنتی‌بادی ضد پپتید سیترولینه حلقوی) یک آزمایش خون است که برای تشخیص آرتریت روماتوئید (RA - Rheumatoid Arthritis) استفاده میشود. این تست حضور آنتی‌بادی‌هایی را که علیه پپتیدهای سیترولینه تولید شده‌اند، شناسایی می‌کند.
سیترولیناسیون یک فرآیند طبیعی است که در التهاب‌ها رخ می‌دهد، اما در برخی افراد سیستم ایمنی به این پپتیدهای تغییر یافته حمله می‌کند، که این مسئله در بیماریهای خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید نقش دارد.
۲. اهمیت و کاربرد تست Anti-CCP
✅ تشخیص زودهنگام آرتریت روماتوئید: این تست می‌تواند حتی چند سال قبل از بروز علائم RA مثبت شود.
✅ تمایز آرتریت روماتوئید از سایر بیماریهای التهابی مفصلی: حساسیت و اختصاصیت بالاتری نسبت به RF (فاکتور روماتوئید) دارد.
✅ ارزیابی پیش‌آگهی بیماری: سطح بالای آنتی CCP می‌تواند نشان‌دهنده شدت بیشتر و پیشرفت سریع‌تر بیماری RA باشد.
۳. مواردی که تست Anti-CCP مثبت میشود
✅ آرتریت روماتوئید RA) ): در ۶۰-۸۰٪ بیماران مبتلا به RA مثبت است.
✅ در بیماریهای خودایمنی دیگر نیز (به ندرت) مثبت میشود مانند:
لوپوس اریتماتوس سیستمیک (SLE)
سندرم شوگرن
پلی‌میوزیت
اسکلرودرمی
✅ در برخی از افراد سالم (بسیار نادر): ممکن است Anti-CCP مثبت شود، اما احتمال برو بیماری RA در آینده افزایش می‌یابد.
۴ تفسیر نتایج تست Anti-CCP
🔹 Anti-CCP منفی (<20 U/mL): احتمال بیماری RA پایین است.
🔹 Anti-CCP مثبت با سطح پایین (20-39 U/mL): احتمال RA وجود دارد، اما باید با علائم بالینی بررسی شود.
🔹 Anti-CCP مثبت با سطح متوسط (40-59 U/mL): احتمال بالاتر RA
🔹 Anti-CCP مثبت با سطح بالا (>60 U/mL): احتمال قوی برای RA، همراه با پیش‌آگهی بدتر.
✅ تست Anti-CCP اختصاصیت بالایی (~۹۵٪) برای آرتریت روماتوئید دارد، یعنی اگر مثبت باشد، احتمال RA بسیار زیاد است.
✅ حساسیت آن بین ۶۰-۸۰٪ است، یعنی برخی بیماران RA ممکن است Anti-CCP منفی داشته باشند.
۵. نتیجه‌گیری
✅ تست Anti-CCP یک آزمایش کلیدی در تشخیص زودهنگام و افتراق آرتریت روماتوئید از سایر بیماریهای مفصلی است.
✅ اختصاصیت بسیار بالاتر از RF دارد و معمولاً همراه با RF برای افزایش دقت تشخیص RA درخواست میشود.
✅ نتایج مثبت نشان‌دهنده احتمال بالای RA و بیماری شدیدتر است، اما باید همراه با علائم بالینی و سایر آزمایش‌ها تفسیر شود.
تست آنتی (Anti-Double Stranded DNA) dsDNA و کاربردهای آن
۱. تعریف تست Anti-dsDNA
تست) Anti-dsDNA آنتی‌بادی ضد DNA دو رشته‌ای( یک آزمایش خون برای شناسایی آنتی‌بادی‌هایی است که علیه DNA دو رشته‌ای خودی ساخته می‌شوند. این آنتی‌بادی‌ها ویژه بیماریهای خودایمنی، به‌ویژه لوپوس اریتماتوس سیستمیک (SLE) هستند و به تخریب بافت‌ها و بروز علائم التهابی منجر می‌شوند.
۲. اهمیت و کاربرد تست Anti-dsDNA
✅ تشخیص SLE (لوپوس اریتماتوس سیستمیک): این تست یکی از ویژگی‌های اختصاصی SLE است و در ۶۰-۸۰٪ بیماران مبتلا به لوپوس مثبت میشود.
✅ ارزیابی شدت بیماری: سطح بالای Anti-dsDNA اغلب با شدت نفریتی لوپوسی (Lupus Nephritis) همراه است.
✅ تمایز SLE از سایر بیماریهای خودایمنی: این تست اختصاصیت بالایی برای SLE دارد، برخلاف ANA که در بسیاری از بیماریهای خودایمنی مثبت میشود.
۳. بیماری‌هایی که تست Anti-dsDNA در آن‌ها مثبت میشود:
✅ لوپوس اریتماتوس سیستمیک (SLE):
یکی از معیارهای تشخیصی این بیماری است.
سطح بالای Anti-dsDNA با شدت بیماری و درگیری کلیوی (نفریتی لوپوسی) مرتبط است.
✅ بیماریهای دیگر (کمتر رایج):
برخی موارد هپاتیت خودایمنی
برخی موارد سندرم شوگرن
برخی موارد روماتیسم مفصلی (RA)، اما بسیار نادر
📌 نکته: سطح Anti-dsDNA ممکن است در بیماران SLE نوسان کند و در دوره‌های شعله‌ور شدن بیماری افزایش یابد.
۴. تفسیر نتایج تست Anti-dsDNA
🔹 Anti-dsDNA منفی (<30 IU/mL): احتمال لوپوس پایین است.
🔹 Anti-dsDNA مثبت با سطح پایین (30-75 IU/mL): احتمال SLE وجود دارد، اما باید با سایر معیارهای بالینی بررسی شود.
🔹 Anti-dsDNA مثبت با سطح بالا (>75 IU/mL): احتمال SLE بالا است، به‌ویژه اگر علائم بیماری نیز وجود داشته باشد.
🔹 افزایش ناگهانی سطح Anti-dsDNA: ممکن است نشانه شعله‌ور شدن بیماری باشد، به‌ویژه درگیری کلیه‌ها (نفریتی لوپوسی).
📌 نکته مهم:
در بیماران مبتلا به SLE تحت درمان، سطح Anti-dsDNA می‌تواند کاهش یابد.
نتیجه مثبت همیشه نشانه قطعی بیماری نیست و باید همراه با علائم بالینی و سایر تست‌ها مانند ANA، Complement (C3, C4)، و تست‌های عملکرد کلیه تفسیر شود.
۵. نتیجه‌گیری
✅ تست Anti-dsDNA یکی از مهم‌ترین و اختصاصی‌ترین آزمایش‌ها برای تشخیص لوپوس (SLE) است.
✅ سطح بالای Anti-dsDNA با درگیری کلیه (نفریتی لوپوسی) مرتبط است و می‌تواند در مانیتورینگ فعالیت بیماری نقش داشته باشد.
✅ نتایج باید همیشه همراه با سایر آزمایش‌ها و علائم بالینی تفسیر شوند، زیرا برخی موارد غیر SLE نیز می‌توانند نتیجه مثبت داشته باشند
تست RF (Rheumatoid Factor) و کاربردهای آن
۱. تعریف تست RF
تست فاکتور روماتوئید (Rheumatoid Factor - RF) یک آزمایش خون است که حضور آنتی‌بادی‌های IgM علیه ناحیه Fc ایمونوگلوبولین (IgG) G را بررسی می‌کند. این آنتی‌بادی‌ها توسط سیستم ایمنی تولید شده و به‌عنوان نشانگری برای برخی بیماریهای خودایمنی و التهابی شناخته می‌شوند.
۲. اهمیت و کاربرد تست RF
✅ تشخیص آرتریت روماتوئید (RA): تست RF یکی از معیارهای تشخیصی آرتریت روماتوئید است، اما به‌تنهایی برای تشخیص قطعی کافی نیست.
✅ تشخیص افتراقی سایر بیماریهای خودایمنی و التهابی: RF در برخی دیگر از بیماری‌ها نیز ممکن است مثبت شود.
✅ ارزیابی شدت بیماری: سطح بالای RF در بیماران مبتلا به RA می‌تواند نشان‌دهنده فرم شدیدتر و پیش‌آگهی نامطلوب‌تر باشد.
۳. بیماری‌هایی که تست RF در آن‌ها مثبت میشود
✅ آرتریت روماتوئید (RA):
در ۷۰-۸۰٪ بیماران مبتلا به RA مثبت است.
سطح بالای RF می‌تواند نشانه بیماری شدیدتر و با درگیری خارج مفصلی باشد.
✅ سایر بیماریهای خودایمنی و التهابی:
سندرم شوگرن (~۷۰-۹۰٪ موارد)
لوپوس اریتماتوس سیستمیک (SLE) (~۲۰-۳۰٪ موارد
اسکلرودرمی
درماتومیوزیت و پلی‌میوزیت
✅ عفونت‌های مزمن و بیماریهای دیگر:
سل
سیفلیس
هپاتیت ویروسی )به‌ویژه هپاتیت( C
اندوکاردیت عفونی
بیماریهای ریوی مزمن (مانند سارکوئیدوز و فیبروز ریوی)
برخی سرطان‌ها (مانند لنفوم‌ها)
✅ در برخی افراد سالم (به‌ویژه سالمندان):
حدود ۵٪ افراد سالم RF مثبت دارند، که این میزان در افراد بالای ۶۵ سال ممکن است به ۱۰-۲۰٪ برسد.
۴. تفسیر نتایج تست RF
🔹 RF منفی (<14 IU/mL): احتمال RA کم است، اما این بیماری را رد نمی‌کند برخی بیماران RA با RF منفی، ممکن است Anti-CCP مثبت داشته باشند.
🔹 RF مثبت با سطح پایین (14-50 IU/mL): ممکن است نشان‌دهنده یک بیماری خودایمنی یا عفونت مزمن باشد.
🔹 RF مثبت با سطح متوسط (50-100 IU/mL): احتمال RA یا سایر بیماریهای خودایمنی بیشتر است.
🔹 RF مثبت با سطح بالا (>100 IU/mL): معمولاً در RA شدید و سندرم شوگرن دیده میشود.
📌 نکته مهم:
RF مثبت به‌تنهایی تشخیصی نیست و باید همراه با سایر علائم بالینی و آزمایش‌ها مانند Anti-CCP، CRP، ESR، و ANA ارزیابی شود.
برخی بیماران مبتلا به RA ممکن است RF منفی باشند RA) با RF منفی یا ) "Seronegative RA".
۶. نتیجه‌گیری
✅ تست RF برای تشخیص آرتریت روماتوئید استفاده میشود، اما در بسیاری از بیماریهای دیگر نیز ممکن است مثبت باشد.
✅ RF مثبت همیشه به معنای RA نیست و باید همراه با علائم بالینی و سایر تست‌ها بررسی شود.
✅ در بیماران RA، سطح RF می‌تواند در طول زمان تغییر کند، اما کاهش آن لزوماً به معنای بهبودی بیماری نیست.
تست CRP (C-Reactive Protein) و کاربردهای آن
۱. تعریف تست CRP
تست پروتئین واکنشی (C-Reactive Protein - CRP) C یک آزمایش خونی برای اندازه‌گیری سطح CRP در خون است. CRP یک پروتئین فاز حاد است که در پاسخ به التهاب، عفونت و آسیب‌های بافتی توسط کبد تولید میشود.
۲. اهمیت و کاربرد تست CRP
✅ تشخیص و پایش التهاب سیستمیک: CRP یک نشانگر عمومی التهاب است و می‌تواند در بیماریهای مختلف از جمله عفونت‌ها، بیماریهای خودایمنی، و بیماریهای قلبی افزایش یابد.
✅ بررسی شدت بیماریهای التهابی مزمن: مانند روماتیسم مفصلی (RA) و بیماریهای التهابی روده (IBD)
✅ تشخیص عفونت‌های باکتریایی در مقایسه با ویروسی: سطح CRP در عفونت‌های باکتریایی به‌شدت افزایش می‌یابد، اما در عفونت‌های ویروسی معمولاً کمتر افزایش پیدا می‌کند.
✅ ارزیابی ریسک بیماریهای قلبی-عروقی( hs-CRP) CRP با حساسیت بالا برای پیش‌بینی خطر حمله قلبی و سکته مغزی استفاده میشود.
۳. بیماری‌هایی که تست CRP در آن‌ها مثبت میشود
✅ بیماریهای التهابی و خودایمنی:
آرتریت روماتوئید (RA)
لوپوس اریتماتوس سیستمیک (SLE) – معمولاً افزایش خفیف دارد
واسکولیت‌ها (مانند پلی‌آرتریت ندوزا و گرانولوماتوز با پلی‌آنژیت)
بیماری التهابی روده (IBD)، شامل کرون و کولیت اولسراتیو
✅ عفونت‌های حاد و مزمن:
عفونت‌های باکتریایی شدید (مانند پنومونی، سپسیس و مننژیت)
اندوکاردیت عفونی
سل فعال
✅ بیماریهای قلبی-عروقی:
hs-CRP بالا می‌تواند نشان‌دهنده افزایش خطر سکته قلبی و مغزی باشد.
✅ بیماریهای متابولیک:
دیابت نوع ۲ CRP) بالا با مقاومت به انسولین مرتبط است(
چاقی CRP می‌تواند در افراد چاق افزایش یابد
✅ سرطان‌ها و بیماریهای بدخیم:
در برخی سرطان‌های پیشرفته مانند لنفوم و سرطان کولورکتال ممکن است سطح CRP افزایش یابد.
✅ پس از جراحی یا ضربه:
CRP پس از جراحی‌های بزرگ یا ترومای شدید افزایش می‌یابد.
۴. تفسیر نتایج تست CRP
🔹 CRP نرمال (<10 mg/L): التهاب یا عفونت فعال وجود ندارد.
🔹 CRP خفیف افزایش‌یافته (10-40 mg/L): ممکن است به دلیل التهاب خفیف، عفونت ویروسی، یا بیماریهای خودایمنی باشد.
🔹 CRP متوسط (40-100 mg/L): احتمال عفونت باکتریایی یا بیماریهای التهابی مزمن بالا است.
🔹 CRP بسیار بالا (>100 mg/L): احتمال سپسیس، عفونت شدید یا بیماریهای خودایمنی فعال مانند RA شدید یا کرون فعال وجود دارد.
📌 hs-CRP و بیماریهای قلبی-عروقی:
<1 mg/L → کمترین خطر بیماری قلبی
1-3 mg/L → خطر متوسط بیماری قلبی
>3 mg/L → خطر بالای بیماری قلبی
۵. نتیجه‌گیری
✅ تست CRP یک نشانگر حساس برای التهاب حاد و عفونت‌های باکتریایی است.
✅ CRP سریع‌تر و دقیق‌تر از ESR تغییر می‌کند، اما اختصاصی برای یک بیماری خاص نیست.
✅ hs-CRP برای ارزیابی ریسک بیماریهای قلبی استفاده میشود.
✅ برای تشخیص بیماریهای خودایمنی مانند RA، باید همراه با RF و Anti-CCP بررسی شود
تست‌های Anti SS-A (Ro) و Anti SS-B (La) کاربرد و مقایسه
۱. تعریف تست‌های Anti SS-A (Ro) و Anti SS-B (La)
این دو آزمایش برای تشخیص آنتی‌بادی‌های ضد SS-A (Ro) و SS-B (La) در خون استفاده می‌شوند. این آنتی‌بادی‌ها در بیماریهای خودایمنی بافت همبند دیده می‌شوند و از مارکرهای کلیدی سندرم شوگرن و لوپوس اریتماتوس سیستمیک (SLE) هستند.
Anti-SS-A (Ro): ✅
شایع‌تر از Anti-SS-B( La) است.
در SLE، سندرم شوگرن و برخی بیماریهای خودایمنی دیگر دیده میشود.
با راش پوستی، درگیری قلبی در نوزادان، و سندرم شوگرن شدیدتر همراه است.
Anti-SS-B (La): ✅
بیشتر اختصاصی برای سندرم شوگرن است.
معمولاً همراه با Anti-SS-A دیده میشود، اما به‌تنهایی نیز می‌تواند مثبت باشد.
کمتر از Anti-SS-A با SLE ارتباط دارد.
۲. بیماری‌هایی که تست‌های آنتی-SS-A و آنتی-SS-B در آن‌ها مثبت می‌شوند
✅ سندرم شوگرن (Sjogren’s Syndrome):
۹۰٪ بیماران Anti-SS-A مثبت هستند.
۶۰-۷۰٪ بیماران Anti-SS-B مثبت هستند.
اگر هر دو آنتی‌بادی مثبت باشند، بیماری احتمالاً شدیدتر است.
✅ لوپوس اریتماتوس سیستمیک (SLE):
۳۰-۵۰٪ بیماران Anti-SS-A مثبت هستند.
۱۰-۲۰٪ بیماران Anti-SS-B مثبت هستند.
آنتی-SS-A در SLE با نوزادان دارای لوپوس نوزادی (Neonatal Lupus) و بلوک قلبی مادرزادی مرتبط است.
✅ سایر بیماریهای خودایمنی:
اسکلرودرمی (Systemic Sclerosis)
درماتومیوزیت و پلی‌میوزیت
هپاتیت خودایمنی
بیماریهای تیروئیدی خودایمنی (مانند تیروئیدیت هاشیموتو)
Anti-SS-A و Anti-SS-B در کنار ANA و RF برای تشخیص سندرم شوگرن استفاده می‌شوند.
Anti-SS-A در SLE اهمیت بیشتری دارد و در لوپوس نوزادی با درگیری قلبی جنین دیده میشود.
Anti-SS-B معمولاً اختصاصی‌تر برای سندرم شوگرن است.
۳. تفسیر نتایج تست‌های Anti-SS-A و Anti-SS-B
🔹 هر دو آنتی‌بادی مثبت:
احتمال سندرم شوگرن بالا است.
در SLE، همراه با فرم شدید بیماری و درگیری پوستی-مخاطی دیده میشود.
🔹 فقط Anti-SS-A مثبت:
احتمال SLE یا سندرم شوگرن وجود دارد.
ممکن است در بیماریهای خودایمنی دیگر مانند اسکلرودرمی یا درماتومیوزیت نیز دیده شود.
در زنان باردار، احتمال لوپوس نوزادی و بلوک قلبی مادرزادی در جنین را افزایش می‌دهد.
🔹 فقط Anti-SS-B مثبت:
احتمال سندرم شوگرن بیشتر است.
کمتر در SLE دیده میشود.
🔹 هر دو منفی:
احتمال سندرم شوگرن یا SLE کمتر است، اما رد نمی‌شود.
۶. نتیجه‌گیری
✅ تست‌های Anti-SS-A و Anti-SS-B برای تشخیص سندرم شوگرن و SLE بسیار مهم هستند.
آزمایش Anti-Smith (Anti-Sm): بررسی و کاربردها
آزمایش Anti-Sm چیست؟
آزمایش Anti-Sm یک آزمایش خون است که برای تشخیص آنتی‌بادی‌های ضد اسمیت (Anti-Smith antibodies) در بدن انجام میشود. این آنتی‌بادی‌ها نوعی اتوآنتی‌بادی هستند که علیه پروتئین‌های هسته‌ای سلول‌ها (ریبونوکلئوپروتئین‌های هسته‌ای) تولید می‌شوند.
کاربردهای آزمایش Anti-Sm
این آزمایش عمدتاً در تشخیص بیماریهای خودایمنی به‌ویژه لوپوس اریتماتوس سیستمیک (SLE) کاربرد دارد.
آنتی‌بادی‌های Anti-Sm تقریباً در 20 تا 30 درصد از بیماران مبتلا به لوپوس سیستمیک یافت می‌شوند و یکی از ویژگی‌های اختصاصی این بیماری محسوب می‌شوند. وجود این آنتی‌بادی‌ها معمولاً نشان‌دهنده یک نوع شدیدتر بیماری لوپوس است.
آزمایش Anti-Sm برای تشخیص چه بیماری‌هایی استفاده میشود؟
لوپوس اریتماتوس سیستمیک (SLE) – این بیماری خودایمنی مزمن باعث التهاب در اندام‌های مختلف بدن میشود.
سایر بیماریهای خودایمنی – به‌ندرت در بیماریهای دیگر خودایمنی مانند اسکلرودرمی و درماتومیوزیت ممکن است آنتی‌بادی Anti-Sm دیده شود، اما این موارد نادر هستند.
آزمایش مکمل‌های C3 و C4 – برای بررسی شدت التهاب در بیماریهای خودایمنی.
جمع‌بندی
آزمایش Anti-Sm یکی از تست‌های مهم و اختصاصی برای تشخیص لوپوس سیستمیک (SLE) است، اما به دلیل حساسیت پایین (وجود در درصد کمی از بیماران)، به‌تنهایی برای تشخیص قطعی کافی نیست. معمولاً در کنار سایر آزمایش‌های خودایمنی مانند ANA و Anti-dsDNA استفاده میشود.
بررسی کامل آزمایش‌های C3 و C4 کاربرد، تشخیص بیماری‌ها
آزمایش C3 و C4 چیست؟
C3 و C4 پروتئین‌هایی از سیستم مکمل (Complement System) هستند که بخشی از سیستم ایمنی ذاتی بدن محسوب می‌شوند. این پروتئین‌ها در پاسخ به عفونت‌ها، بیماریهای خودایمنی و التهابی فعال شده و در تخریب عوامل بیماری‌زا نقش دارند.
C3 : یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم مکمل که در فعال‌سازی سایر پروتئین‌های ایمنی نقش دارد.
C4 : پروتئینی که در مسیر کلاسیک فعال شدن سیستم مکمل نقش دارد و در برخی بیماریهای خودایمنی اهمیت دارد.
کاربردهای آزمایش C3 و C4
این آزمایش‌ها معمولاً برای ارزیابی وضعیت سیستم ایمنی و فرآیندهای التهابی در بدن انجام می‌شوند. تغییر در سطح این پروتئین‌ها می‌تواند نشانه‌ای از بیماریهای خودایمنی، عفونت‌ها، یا اختلالات سیستم ایمنی باشد.
آزمایش C3 و C4 برای تشخیص چه بیماری‌هایی استفاده میشود؟
لوپوس اریتماتوس سیستمیک (SLE)
در بیماران مبتلا به لوپوس فعال، معمولاً سطح C3 و C4 کاهش می‌یابد.
به‌ویژه در نفریت لوپوسی (التهاب کلیه در لوپوس)، افت شدید C3 و C4 دیده میشود.
بیماریهای التهابی و خودایمنی دیگر:
گلومرولونفریت (التهاب کلیه) – کاهش C3 در برخی انواع گلومرولونفریت مشاهده میشود.
آرتریت روماتوئید (RA) – گاهی کاهش C3 و C4 در موارد شدید بیماری دیده میشود.
واسکولیت‌های خودایمنی – مانند پورپورای هنوخ‌شون‌لاین (HSP) یا پلی‌آرتریت ندوزا (PAN)
عفونت‌های مزمن و حاد
اندوکاردیت باکتریایی (عفونت دریچه‌های قلب) – ممکن است کاهش C3 مشاهده شود.
سپسیس (عفونت خون) – در برخی موارد سطح C3 ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد.
بیماریهای نقص سیستم ایمنی مادرزادی یا اکتسابی
کمبود ارثی C3 یا C4 باعث افزایش استعداد به عفونت‌های باکتریایی مکرر میشود.
ازمایشهای دیگری نیز برای بررسی بیماریهای مرتبط وجود دارند، از جمله:
آزمایش Anti-dsDNA – به‌ویژه برای تشخیص و بررسی فعالیت لوپوس.
آزمایش CRP و ESRبرای بررسی التهاب و عفونت‌های سیستمیک.
آزمایش ANA – برای بررسی بیماریهای خودایمنی مانند لوپوس.
آزمایش CH50 – بررسی عملکرد کلی سیستم مکمل.
آزمایش IgG، IgA، IgM – برای بررسی اختلالات ایمنی و بیماریهای التهابی.
جمع‌بندی
آزمایش‌های C3 و C4 یکی از روش‌های مهم برای بررسی عملکرد سیستم مکمل و تشخیص بیماریهای خودایمنی، التهابی و عفونی هستند. کاهش C3 و C4 می‌تواند نشان‌دهنده لوپوس، گلومرولونفریت یا نقص ایمنی باشد. این آزمایش معمولاً در کنار ANA، Anti-dsDNA، CRP و CH50 برای تشخیص دقیق‌تر بیماری‌ها استفاده میشود.
آزمایش Anti-Scl-70 برای تشخیص آنتی‌بادی‌های ضد توپوایزومراز (Scl-70) در خون استفاده میشود. وجود این آنتی‌بادی‌ها به‌طور خاص با بیماری اسکلروز سیستمیک (اسکلرودرمی) مرتبط است. در حدود ۴۰٪ از بیماران مبتلا به اسکلروز سیستمیک، این آنتی‌بادی‌ها قابل تشخیص هستند.
این آنتی‌بادی‌ها بیشتر در نوع منتشر اسکلروز سیستمیک (dcSSc) مشاهده می‌شوند که با ضخیم شدن گسترده پوست و درگیری اندام‌های داخلی مانند قلب، ریه‌ها، کلیه‌ها و دستگاه گوارش همراه است.
در برخی موارد، آنتی‌بادی‌های Anti-Scl-70 در بیماریهای خودایمنی دیگر مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) و هپاتیت C نیز مشاهده شده‌اند، اما این موارد نادر هستند.
آزمایش‌های دیگری مانند آنتی‌بادی‌های ضد سانترومر (ACA) و آنتی‌بادی‌های ضد RNA پلیمراز III نیز برای تشخیص و ارزیابی اسکلروز سیستمیک استفاده می‌شوند. وجود آنتی‌بادی‌های ضد سانترومر بیشتر با نوع محدود اسکلروز سیستمیک (lcSSc) مرتبط است، در حالی که آنتی‌بادی‌های ضد RNA پلیمراز III در حدود ۱۱ تا ۲۳ درصد از بیماران مبتلا به اسکلروز سیستمیک یافت می‌شوند.
تفسیر نتایج این آزمایش‌ها : باید با در نظر گرفتن علائم بالینی و سایر یافته‌های آزمایشگاهی انجام شود. وجود یا عدم وجود این آنتی‌بادی‌ها به تنهایی برای تشخیص قطعی کافی نیست و باید در کنار ارزیابی‌های بالینی و سایر تست‌های تشخیصی مورد استفاده قرار گیرد.
آزمایش آنتی‌بادی ضد سانترومر (ACA) برای تشخیص و ارزیابی برخی از بیماریهای خودایمنی، به‌ویژه اسکلرودرمی پوستی محدود و سندرم CREST، استفاده میشود. این آنتی‌بادی‌ها به‌طور خاص به سانترومرها، که بخشی از کروموزوم‌ها هستند، متصل می‌شوند.
بیماریهای مرتبط:
اسکلرودرمی پوستی محدود: نوعی از اسکلرودرمی سیستمیک که عمدتاً پوست را درگیر می‌کند و ممکن است با علائمی مانند پدیده رینود، سفتی پوست و مشکلات گوارشی همراه باشد.
سندرم CREST: مجموعه‌ای از علائم شامل کلسینوز (رسوب کلسیم زیر پوست)، پدیده رینود، اختلال حرکتی مری، اسکلروداکتیلی (سفتی انگشتان) و تلانژکتازی (گشادشدن عروق خونی کوچک).
در تشخیص بیماریهای خودایمنی مرتبط، ممکن است آزمایش‌های زیر نیز مورد استفاده قرار گیرند:
آنتی‌بادی ضد Scl-70: این آنتی‌بادی‌ها در تشخیص اسکلروز سیستمیک (اسکلرودرما) مفید هستند و حضور آن‌ها می‌تواند نشان‌دهنده نوع منتشر اسکلروز سیستمیک باشد.
آنتی‌بادی ضد هسته (ANA): این آزمایش برای تشخیص و ارزیابی آنتی‌بادی‌های ضد هسته در نمونه خون استفاده میشود و می‌تواند به تشخیص اختلالات خودایمنی کمک کند.
تفسیر نتایج این آزمایش‌ها باید با در نظر گرفتن علائم بالینی و نتایج سایر آزمایش‌ها توسط پزشک متخصص انجام شود.
آزمایش شیرمر (Schirmer’s Test ) برای اندازه گیری میزان تولید اشک در چشم انجام میشود. این تست معمولاً برای تشخیص سندرم چشم خشک و سایر بیماریهای مرتبط با کاهش تولید اشک، مانند سندرم شوگرن، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بیماریهای مرتبط:
سندرم چشم خشک
سندرم شوگرن (بیماری خودایمنی که غدد اشکی و بزاقی را تحت تأثیر قرار می‌دهد)
کراتیت (التهاب قرنیه)
بلفاریت (التهاب پلک‌ها)
آزمایش آنتی (Anti-tTG) tTG
آزمایش آنتی‌بادی ترانسگلوتامیناز بافتی (Anti-Tissue Transglutaminase Antibody - Anti-tTG) یکی از مهم‌ترین آزمایش‌های سرولوژیک برای تشخیص بیماری سلیاک است. این آزمایش میزان آنتی‌بادی‌های IgA یا IgG ضد tTG را در خون اندازه‌گیری می‌کند.
کاربرد آزمایش Anti-tTG
این آزمایش عمدتاً برای تشخیص بیماری سلیاک (Coeliac Disease) استفاده میشود. همچنین در برخی موارد برای بررسی اختلالات خودایمنی مرتبط با دستگاه گوارش نیز کاربرد دارد.
بیماری‌هایی که با این آزمایش بررسی می‌شوند:
بیماری سلیاک (Coeliac Disease) – یک بیماری خودایمنی که در اثر مصرف گلوتن ایجاد میشود.
درماتیت هرپتی‌فورمیس (Dermatitis Herpetiformis) – نوعی بیماری پوستی مرتبط با سلیاک.
برخی بیماریهای خودایمنی دیگر – در مواردی ممکن است سطح Anti-tTG در بیماری‌هایی مانند بیماریهای التهابی روده (IBD) یا لوپوس افزایش یابد، اما اختصاصی برای سلیاک نیست.
بیمار باید قبل از انجام آزمایش رژیم غذایی حاوی گلوتن داشته باشد؛ قطع گلوتن ممکن است باعث نتیجه منفی کاذب شود.
آزمایش ای جی ا (IgA) چیست؟
ایمونوگلوبولین: (IgA) A
یکی از پنج کلاس اصلی آنتی‌بادی‌های موجود در بدن است که نقش اساسی در دفاع از مسیرهای مخاطی (مانند دستگاه گوارش، تنفسی و ادراری) دارد. این آنتی‌بادی علاوه بر حضور در ترشحات مخاطی، در خون نیز یافت میشود.
کاربردهای آزمایش IgA:
ارزیابی نقص‌های ایمنی:
کمبود انتخابی IgA:
یکی از شایع‌ترین نقص‌های ایمنی اولیه است. در این حالت، سطح IgA در خون کاهش یافته و ممکن است بیمار در برابر عفونت‌های متعددی (به‌خصوص عفونت‌های دستگاه تنفسی و گوارشی) مستعد باشد.
بیماریهای اتوایمیون و نقش IgA:
بیماری سلیاک:
در این بیماری، آنتی‌بادی‌های IgA علیه آنزیم ترانسگلوتامیناز بافتی (tTG-IgA) تولید میشود که به عنوان شاخص‌های تشخیصی و پیگیری بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ارتباط با سایر بیماریهای اتوایمیون:
برخی مطالعات نشان داده‌اند که اختلالات در سطح IgA (هم افزایش و هم کاهش) می‌تواند با بیماری‌هایی مانند لوپوس، آرتریت روماتوئید و بیماریهای التهابی مزمن مرتبط باشد.
در برخی موارد، افزایش خاصی از آنتی‌بادی‌های IgA می‌تواند به عنوان یک پاسخ ایمنی غیرطبیعی در برابر یک آنتی‌ژن یا به عنوان بخشی از فرآیند اتوایمیون در نظر گرفته شود.
از سوی دیگر، کمبود IgA به دلیل نقص در پوشش محافظتی مخاطی ممکن است موجب ورود بیشتر عوامل تحریک‌کننده به بدن شده و احتمال بروز یا تشدید بیماریهای اتوایمیون را افزایش دهد.
نظارت بر درمان و پیشرفت بیماری:
اندازه‌گیری سطح IgA می‌تواند در پیگیری پاسخ بیماران به درمان و ارزیابی فعالیت بیماریهای اتوایمیون مفید باشد. تغییرات سطح IgA در طول زمان ممکن است نشان‌دهنده بهبود یا وخامت وضعیت بیمار باشد.
نکات مهم در تفسیر نتایج آزمایش:
تفاوت‌های فردی:
سطح نرمال IgA می‌تواند بر اساس سن، جنس و شرایط فردی متفاوت باشد.
تداخل با سایر بیماری‌ها:
تغییر در سطح IgA ممکن است ناشی از عفونت‌ها، بیماریهای مزمن یا عوامل محیطی نیز باشد؛ بنابراین تفسیر نتایج باید در کنار سایر شاخص‌های بالینی انجام شود.
خلاصه:
آزمایش IgA ابزاری مهم در ارزیابی عملکرد سیستم ایمنی است. از طریق اندازه‌گیری سطح این آنتی‌بادی می‌توان نقص‌های ایمنی مانند کمبود انتخابی IgA را تشخیص داد و همچنین در بیماری‌هایی مانند سلیاک و دیگر بیماریهای اتوایمیون، نقش آن در تشخیص و پیگیری وضعیت بالینی بیمار قابل توجه است. تفسیر نتایج این آزمایش باید همواره با در نظر گرفتن سایر شاخص‌های بالینی و آزمایشگاهی انجام شود.
آزمایش ANCA و ارتباط آن با بیماریهای خودایمنی
آزمایش ANCA (Anti-Neutrophil Cytoplasmic Antibodies) نوعی آزمایش خون است که برای شناسایی آنتی‌بادی‌های ضد سیتوپلاسم نوتروفیل‌ها استفاده میشود. این آنتی‌بادی‌ها در برخی بیماریهای خودایمنی، به ویژه واسکولیت‌های مرتبط با ANCA، نقش دارند.
انواع ANCA
c-ANCA (Cytoplasmic ANCA)
هدف آنزیمی: پروتئیناز 3 (PR3)
ارتباط با بیماری: واسکولیت وگنر (Granulomatosis with polyangiitis - GPA)
p-ANCA (Perinuclear ANCA)
هدف آنزیمی: مایلوپراکسیداز (MPO)
ارتباط با بیماری‌ها: پلی‌آنژئیت میکروسکوپی (MPA)، سندرم چرچ-اشتراوس (EGPA)، کولیت اولسراتیو، و برخی دیگر از بیماریهای خودایمنی
ارتباط آزمایش ANCA با بیماریهای خودایمنی
ANCA به‌عنوان یک نشانگر سرولوژیک در تشخیص و نظارت بر بیماریهای خودایمنی زیر استفاده میشود:
واسکولیت‌های مرتبط با ANCA: شامل Granulomatosis with polyangiitis (GPA)، Microscopic polyangiitis (MPA) و Eosinophilic granulomatosis with polyangiitis (EGPA)
بیماریهای روماتولوژیک: مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE)، آرتریت روماتوئید و اسکلرودرمی
بیماریهای گوارشی خودایمنی: مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون
برخی از بیماریهای کلیوی: مانند گلومرولونفریت وابسته به ANCA
آزمایش آنتی‌استیل‌کولین‌استراز (Anti-Acetylcholinesterase Test)
آنزیم استیل‌کولین‌استراز (AChE) مسئول تجزیه استیل‌کولین در سیناپس‌های عصبی است و تنظیم‌کننده عملکرد سیستم عصبی پاراسمپاتیک و نواحی خاصی از سیستم عصبی مرکزی است. آزمایش آنتی‌استیل‌کولین‌استراز معمولاً به بررسی سطح این آنزیم یا مهارکننده‌های آن در خون، مایع مغزی نخاعی (CSF) یا بافت‌های بدن می‌پردازد.
افزایش سطح آنتی‌استیل‌کولین‌استراز در چه بیماری‌هایی دیده میشود؟
مسمومیت با ترکیبات ارگانوفسفره و کاربامات‌ها
این مواد شیمیایی در آفت‌کش‌ها و سلاح‌های شیمیایی به کار می‌روند.
مهار برگشت‌ناپذیر استیل‌کولین‌استراز باعث افزایش استیل‌کولین در سیناپس‌ها شده و علائم کولینرژیک مانند تنگی نفس، تعریق، افت فشار خون و اسپاسم عضلانی ایجاد می‌کند.
برخی از انواع سرطان‌ها
مطالعات نشان داده‌اند که سطح این آنزیم در بعضی تومورهای بدخیم مانند سرطان ریه و معده ممکن است افزایش یابد.
بیماریهای کبدی شدید
در بیماریهای کبدی پیشرفته، ممکن است متابولیسم این آنزیم مختل شود که منجر به افزایش سطح آن در خون میشود.
کاربردهای تشخیصی آزمایش آنتی‌استیل‌کولین‌استراز
تشخیص و پایش مسمومیت با ارگانوفسفره‌ها
در افرادی که در معرض حشره‌کش‌ها یا عوامل شیمیایی جنگی قرار گرفته‌اند، این آزمایش برای ارزیابی شدت مسمومیت استفاده میشود.
کمک به تشخیص بیماری میاستنی گراویس (Myasthenia Gravis)
مهارکننده‌های استیل‌کولین‌استراز مانند ادروفونیوم به‌طور موقت علائم بیماران مبتلا به این بیماری را بهبود می‌بخشند که به عنوان آزمون ادروفونیوم (Tensilon Test) شناخته میشود.
بررسی عملکرد سیستم عصبی در بیماریهای تخریب‌کننده عصبی
در برخی اختلالات نورودژنراتیو مانند آلزایمر، تغییراتی در سطح این آنزیم مشاهده شده است که می‌تواند در مطالعات تحقیقاتی مورد استفاده قرار گیرد.
آنتی‌بادی ضد میتوکندری (Anti Mitocondrial Antibody)
آنتی‌بادی ضد میتوکندری (Anti-Mitochondrial Antibody, AMA) نوعی آنتی‌بادی خودایمنی است که علیه ساختارهای داخل سلولی، به‌ویژه میتوکندری‌ها، ایجاد میشود. این آنتی‌بادی معمولاً در بیماران مبتلا به سیروز صفراوی اولیه (PBC - Primary Biliary Cholangitis) دیده میشود، اما ممکن است در برخی بیماریهای دیگر نیز وجود داشته باشد.
کاربردهای تشخیصی Anti-Mitocondrial Ab (AMA)
سیروز صفراوی اولیه (PBC):
یک بیماری خودایمنی مزمن که به تخریب مجاری صفراوی کوچک داخل کبدی منجر میشود.
AMA در بیش از 90-95% موارد PBC مثبت است.
بیماریهای کبدی خودایمنی دیگر (کمتر شایع):
هپاتیت خودایمنی
سیروز صفراوی ثانویه
برخی بیماریهای دیگر (نادرتر):
لوپوس اریتماتوس سیستمیک (SLE)
اسکلرودرمی
برخی از موارد هپاتیت ویروسی مزمن
آنتی‌بادی ضد تیروئید پراکسیداز Anti-TPO یا(Anti-Thyroid Peroxidase Antibody)
یکی از شاخص‌های مهم در ارزیابی بیماریهای خودایمنی تیروئید است. تیروئید پراکسیداز (TPO) آنزیمی است که در تولید هورمون‌های تیروئیدی نقش دارد و در سطح سلول‌های تیروئید وجود دارد. در برخی از بیماریهای خودایمنی، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به این آنزیم حمله کرده و باعث تولید آنتی‌بادی‌های ضد TPO میشود.
کاربردهای آزمایش Anti-TPO
آزمایش Anti-TPO برای تشخیص و پایش بیماریهای خودایمنی تیروئید استفاده میشود، از جمله:
تیروئیدیت هاشیموتو (Hashimoto's Thyroiditis):
شایع‌ترین علت کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) در جوامع توسعه‌یافته
منجر به التهاب و تخریب تدریجی غده تیروئید
علائم: خستگی، افزایش وزن، خشکی پوست، یبوست، افسردگی
بیماری گریوز (Graves' Disease):
علت اصلی پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدیسم)
منجر به تولید بیش از حد هورمون‌های تیروئیدی
علائم: کاهش وزن، تپش قلب، اضطراب، تعریق بیش از حد، بیرون‌زدگی چشم‌ها (اگزوفتالمی)
تیروئیدیت پس از زایمان (Postpartum Thyroiditis):
نوعی التهاب تیروئید که پس از زایمان در برخی زنان رخ می‌دهد
می‌تواند منجر به پرکاری یا کم‌کاری تیروئید موقت شود
تیروئیدیت خاموش (Silent Thyroiditis)
نوعی التهاب بدون درد که می‌تواند با اختلالات عملکرد تیروئید همراه باشد.
تفسیر نتایج آزمایش Anti-TPO
بالا بودن سطح Anti-TPO: نشان‌دهنده افزایش خطر بیماریهای خودایمنی تیروئید، اما ممکن است برخی افراد بدون علائم بالینی نیز این آنتی‌بادی را داشته باشند.
طبیعی بودن سطح Anti-TPO: احتمال بیماریهای خودایمنی تیروئید را کاهش می‌دهد اما آن را به‌طور کامل رد نمی‌کند.
Oligoclonal Bands (OCBs) in CSF
Oligoclonal bands (OCBs) در مایع مغزی نخاعی (CSF) نشان‌دهنده‌ی تولید غیرطبیعی ایمونوگلوبولین (IgG) G در سیستم عصبی مرکزی (CNS) هستند. این آزمایش معمولاً برای تشخیص بیماریهای التهابی و خودایمنی سیستم عصبی، به‌ویژه مولتیپل اسکلروزیس (MS)، انجام میشود.
موارد استفاده از تست OCBs
این تست به‌ویژه برای تشخیص و افتراق بیماریهای زیر کاربرد دارد:
مولتیپل اسکلروزیس (MS) – در بیش از 90% موارد مثبت است.
عفونت‌های مزمن CNS – مانند نوروسیفلیس، بیماری لایم، مننژیت ویروسی مزمن.
اختلالات التهابی CNS – مانند لوپوس، سارکوئیدوز، سندرم شوگرن.
بیماریهای نئوپلاستیک CNS – مانند لنفوم‌های اولیه مغزی.
تفسیر نتایج آزمایش
OCBs فقط در CSF، )نه در سرم(: احتمال MS بالا است.
OCBs در هر دو CSF و سرم): عفونت‌های سیستمیک یا بیماریهای التهابی مطرح می‌شوند(.
OCBs منفی: بیماریهای دمیلینه‌کننده غیرمعمول یا اختلالات غیرایمونولوژیک CNS